တၢင်းပဵၼ်သလိူၵ်ႈ လႄႈ လၢႆးႁႄႉၵင်ႈ

မိူဝ်ႈၼႆႉတေႉ တေလၢတ်ႈၼေ လွင်ႈတၢင်းပဵၼ်မဵဝ်းၼိုင်ႈ၊ တၢင်းပဵၼ်မဵဝ်းၼႆႉ ၽႂ်ပဵၼ်ၵေႃႈ တေလီဢၢႆ တွၼ်ႈတႃႇတေ လၢတ်ႈဢွၵ်ႇၼေပိူၼ်ႈယူႇ၊ ၵမ်ႉပႃႈၼမ် ပေႃးဢမ်ႇပဵၼ်ၼႃႇႁႅင်း ၵူၼ်းပဵၼ်တေဢမ်ႇၶႂ်ႈၵႂႃႇၸူး မေႃယႃလႃးလႃး၊ ၵွပ်ႈဝႃႈ ပေႃးၵႂႃႇၸူးမေႃယႃၼႆ တေလႆႈလၢတ်ႈၼေ ဢမ်ႇၼၼ် မေႃယႃၶဝ်တေလႆႈၵူတ်ႇထတ်းသေ ၸင်ႇတေယူတ်းယႃလႄႈ ၸၢင်ႈတေပဵၼ်လွင်ႈလီဢၢႆ တွၼ်ႈတႃႇၶဝ်ယူႇယဝ်ႉ။

ၸိုဝ်ႈတၢင်းပဵၼ်မဵဝ်းၼၼ်ႉတေႉ ႁွင်ႉဝႃႈ တၢင်းပဵၼ်သလိူၵ်ႈ (သႆႈၵူၼ်ႈမႅၼ်း) ၼႆယဝ်ႉ၊ တၢင်းပဵၼ်သလိူၵ်ႈၼႆႉ တေမီးယူႇသွင်မဵဝ်း၊ ဢၼ်ပဵၼ်တၢင်းၼွၵ်ႈလႄႈ တၢင်းၼႂ်းၼႆယူႇ၊ မိူၼ်ၼင်ႇတႆးႁဝ်းႁွင်ႉဝႃႈ သလိူၵ်ႈၵူၼ်ႈလိူတ်ႈလႄႈ သလိူၵ်ႈၵူၼ်ႈမႅၼ်း ၼႆၵေႃႈဝႃႈလႆႈ။

သလိူၵ်ႈၵူၼ်ႈမႅၼ်းၼႆႉ တေပဵၼ်သလိူၵ်ႈတၢင်းၼွၵ်ႈ၊ သလိူၵ်ႈၵူၼ်ႈလိူတ်ႈသမ်ႉ တေပဵၼ်သလိူၵ်ႈတၢင်းၼႂ်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈ မၢင်ပွၵ်ႈၵေႃႈ လိူတ်ႈတေဢွၵ်ႇတၢင်းသွင်မဵဝ်းယူႇ၊ ဢၼ်ၵႆႉႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၽၢႆႈဢွၵ်ႇလိူတ်ႈတေႉ တေပဵၼ်သလိူၵ်ႈတၢင်းၼႂ်း ၼႆယဝ်ႉ။

လွင်ႈတၢင်းဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်မၼ်းတေႉ တေမီးယူႇလၢႆလွင်ႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈမၢင်ပွၵ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူႉဝႃႈ ပဵၼ်မႃးယွၼ်ႉသင်၊ ဢၼ်ၵႆႉႁၼ်ပဵၼ်တေႉ တေပဵၼ်ယွၼ်ႉ- 

1)ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈမဵင်ႇၽၢႆႈ(ၶီႈ)

ၵွပ်ႈဝႃႈ တီႈထူင်ၽၢႆႈလူင်လႄႈ ပၢၵ်ႇႁူးၽၢႆႈလူင်ၼၼ်ႉ တေမီးဝႆႉ သဵၼ်ႈလိူတ်ႈဝဵၼ်း(vein) ၸွမ်းၽႃမၼ်းတၢင်းၼမ်လႄႈ ၽႃၸိူဝ်းၼၼ်ႉသမ်ႉ မၢင်ႁႅင်းဝႆႉ၊ ပေႃးဝႃႈ လႆႈဝဵင်ႇ(မိင်ႇ၊ၸိုၼ်ႇ)သေ ၽၢႆႈႁႅင်းၸိုင် မိူၼ်တင်းႁဝ်း ဢီးဢဝ်လိူတ်ႈသွမ်ႇ ဢၼ်တေၶိုၼ်ႈမႃးၸူး တီႈမၢၵ်ႇႁူဝ်ၸႂ်ႁဝ်းၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းၵႂႃႇၸူး တီႈသဵၼ်ႈလိူတ်ႈဝဵၼ်း ဢၼ်မီးတီႈႁူးၽၢႆႈလူင်ၼၼ်ႉသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈသဵၼ်ႈလိူတ်ႈၼၼ်ႉ ယႂ်ႇမႃးတိၵ်းတိၵ်းလႄႈ ၸင်ႇပဵၼ်မႃးသလိူၵ်ႈယဝ်ႉ။

ပေႃးဝႃႈပဵၼ်ပွတ်းၼႂ်းတေႉ ယွၼ်ႉဢမ်ႇမီးသဵၼ်ႈဢႃႇယူင်ႇ ၵႂႃႇၸွမ်းၵၢမ်ႈၼိူဝ်ႉမၼ်းလႄႈ တေဢမ်ႇၸဵပ်း၊ ၵူၼ်းပဵၼ်တေဢမ်ႇၶၢင်းၸဵပ်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶဝ်တေလၢတ်ႈဝႃႈ ၶဝ်ၽၢႆႈဢွၵ်ႇလိူတ်ႈ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် ဢမ်ႇၼၼ် တႃႇသေႇ၊ လိူတ်ႈၼၼ်ႉ တေပဵၼ်သီလႅင်ၵမ်ႇ၊ တေဢမ်ႇလေႃးၼႂ်းၵွၼ်ႈၶီႈ၊ တေၸပ်းမႃးတၢင်းၼွၵ်ႈၵွၼ်ႈၶီႈၵူၺ်း၊ မၢင်ပွၵ်ႈၵေႃႈ လိူတ်ႈတေၸၢင်ႈလူင်းၼမ်၊ မၢင်ပွၵ်ႈၵေႃႈ တေလူင်းဢေႇ၊ ႁူးၵူၼ်ႈတေၶူမ်း ဢမ်ႇၼၼ် တေၵႂ်ႈ၊ ပေႃးပဵၼ်တၢင်းၼႂ်းတေႉ ၵူၼ်းပဵၼ်တေဢမ်ႇၵမ်းႁၼ်ၵွၼ်ႈမၼ်း၊ ပေႃးပဵၼ်တၢင်းၼွၵ်ႈတေႉ ၵွပ်ႈဝႃႈမီးသဵၼ်ႈဢႃႇယူင်ႇ ၵႂႃႇၸူးလႄႈ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဵပ်းႁႅင်း၊ ပေႃးၵႂႃႇၽၢႆႈၵေႃႈတေၸဵပ်း၊ ၵူၼ်းပဵၼ်တေၵမ်းႁၼ်ၵွၼ်ႈမၼ်းယူႇယဝ်ႉ။

မၢင်ပွၵ်ႈ ၵွၼ်ႈမၼ်းတေလဵၵ်ႉလႄႈ မီးဢၼ်လဵဝ်၊ မၢင်ပွၵ်ႈ ပေႃးဝႃႈမၼ်းၼႃႇမႃးၸိုင် တေၸၢင်ႈမီးၵွၼ်ႈမၼ်းၼမ်၊ တေယႂ်ႇသေ တေၸၢင်ႈဢွၵ်ႇမႃးတၢင်းၼွၵ်ႈႁႅင်း၊ ပေႃးဝႃႈ မၼ်းဢွၵ်ႇမႃးတၢင်းၼွၵ်ႈသေ ယွၼ်ႇႁႅင်းဝႆႉၸိုင် ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈပိၵ်ႉတၼ်ပႅတ်ႈ သဵၼ်ႈလိူတ်ႈဢႃႇထရီႇ (သဵၼ်ႈလိူတ်ႈလႅင် ဢၼ်ပႃးထၢတ်ႈဢွၵ်ႉၸီႇၵျိၼ်ႇ) သေ တေၸၢင်ႈၵႂ်ႈ၊ သင်ၸိူဝ်ႉမႅင်းၶဝ်ႈထိုင်ၸိုင် တေၸၢင်ႈၼဝ်ႈလႆႈယူႇယဝ်ႉ။

2)တီႈမႄႈပႃးတွင်ႉၶဝ်

တီႈမေႈပႃးတွင်ႉၶဝ်ၼႆႉ ၵႆႉပဵၼ်ၼမ်လိူဝ်သေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ၊ ၵွပ်ႈဝႃႈတွင်ႉၶဝ်ၼၵ်းလႄႈ တွင်ႉၶဝ်တေတဵင်သႂ်ႇ ၼိူဝ်သဵၼ်ႈလိူတ်ႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႃႇသေႇလႄႈ သဵၼ်ႈလိူတ်ႈတီႈၽၢႆႈလူင်ၶဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈယႂ်ႇမႃးလႆႈယူႇယဝ်ႉ၊ ၽူႈယိင်းမၢင်ၵေႃႉ တေၵိုင်ႉၵၢင်ႉပဵၼ်မႃး ဝၢႆးသေၵိူတ်ႇလုၵ်ႈယဝ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ၊ ၵွပ်ႈဝႃႈၽွင်းၶဝ်ဝဵင်ႇၵိူတ်ႉၼၼ်ႉ ႁႅင်းဢီးမၼ်းၼမ်လႄႈ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်လႆႈယူႇယဝ်ႉ။

3)တီႈၵူၼ်းဢၼ်ႁူမ်ႈၵႃႇမ တၢင်းႁူးၽၢႆႈလူင်ၶဝ်

4)တွင်ႉၵႂႃႇၶၢဝ်းႁိုင် ဢမ်ႇၼၼ် တွင်ႉပိၵ်ႉၶၢဝ်းႁိုင်

5)ၼင်ႈၽၢႆႈၶၢဝ်းႁိုင်

6)ၵူၼ်းပီး

7)ၵူၼ်းဢၼ်ဢမ်ႇၵႆႉၵိၼ်ၽၵ်းယိူဝ်ႈၼၢင်းၶဵဝ်၊ မၢၵ်ႇမႆႉၸိူဝ်းၼႆႉ

8)ၵူၼ်းၵႆႉယုၵ်ႉ(ယွင်ႊ)ၼၵ်းၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ တေၵႆႉပဵၼ်ၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။

လၢႆးယူတ်းယႃမၼ်းတေႉ မၢင်ပွၵ်ႈၵေႃႈ တေၸၢင်ႈလႆႈၽႃႇဢဝ်လိူတ်ႈမၼ်းဢွၵ်ႇယူႇ၊ ပေႃးဝႃႈမၼ်းပဵၼ်ႁၢဝ်ႉႁႅင်း ထိုင်တီႈၸိူဝ်ႉမႅင်းၶဝ်ႈၸိုင် တိုၼ်းတေလႆႈၽႃႇတတ်းယူႇယဝ်ႉ၊ ပေႃးဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်ဢိတ်းဢိတ်းၵူၺ်းတေႉ ၵိၼ်ယႃႈယႃ တဵၵ်းၸဵပ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၸႂ်ႉယႃႈယႃ ဢၼ်သႂ်ႇၼႂ်းႁူးၽၢႆႈလူင်ၵူၺ်းၵေႃႈႁၢႆလႆႈ။

တၢင်းပဵၼ်သလိူၵ်ႈၼႆႉ တေၸဵပ်းတႃႇၶၢဝ်းတၢင်းၼိုင်ႈဝူင်ႈ ဢမ်ႇၼၼ်ႁိုင်လိူဝ်ၼၼ်ႉယူႇ၊ ပေႃးဝႃႈပဵၼ်မႃးသေ ဢမ်ႇယူတ်းယႃၸိုင် တေၸၢင်ႈမီးၽွၼ်းႁၢႆႉၸႃႉၸွမ်းလင် မိူၼ်ၼင်ႇ- တၢင်းပဵၼ်လိူတ်ႈၸၢင် ယွၼ်ႉသုမ်းလိူတ်ႈၶၢဝ်းႁိုင်ၼႆႉယူႇ။

လၢႆးႁႄႉၵင်ႈ ၼင်ႇႁိုဝ်တေဢမ်ႇပဵၼ်မႃးၼၼ်ႉတေႉ လူဝ်ႇၵႆႉၵိၼ်မၢၵ်ႇမႆႉ၊ ၽၵ်းယိူဝ်ႈၼၢင်းၶဵဝ်ၼမ်ၼမ်၊ ၵႆႉၵိၼ်ၼမ်ႉၼမ်ၼမ်၊ ယႃႇယိူၼ်ႉ(ၵၼ်ႈ)ၶီႈ၊ ပေႃးတွင်ႉပိၵ်ႉၸိုင် ႁႂ်ႈယူတ်းယႃၵမ်းလဵဝ်၊ ယႃႇဝဵင်ႇသေၽၢႆႈ၊ ယႃၼင်ႈၽၢႆႈႁိုင်ၼႃႇၽႅဝ်၊ ယႃႇၵႆႉယုၵ်ႉၼၵ်းၼႃႇၽႅဝ်၊ လူတ်းၼမ်ႉၼၵ်းတူဝ်၊ ပေႃးႁဵတ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ဝူၼ်ႉဝႃႈ တေႁေႉၵင်ႈလႆႈယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ မၢင်ပွၵ်ႈ တေၸၢင်ႈမီးလွင်ႈတၢင်း ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်မႃးသေ ႁဝ်းဢမ်ႇႁူႉလွင်ႈတၢင်းမၼ်းၵေႃႈ ၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈယူႇ။

ယိင်းမွၵ်ႇမူဝ်ၶၢဝ် (30/07/2017)