ၶၢဝ်းယၢမ်းလႂ် တီႈဢမ်ႇထုၵ်ႇလီ ၵိၼ်ၼမ်ႉ သေဢိတ်း ၸွင်ႇမႂ်းႁူႉ

ၸွမ်းၼင်ႇၵႂၢမ်းထုင်းမီးဝႆႉဝႃႈ ၸဵတ်းဝၼ်း ဢမ်ႇၵိၼ်ၶဝ်ႈယူႇလႆႈ၊ ဢိုပ်းၼမ်ႉ ပွတ်းဝၼ်းယူႇဢမ်ႇလႆႈ ၼႆၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၼမ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်ထၢတ်ႈလွင်ႈယႂ်ႇလူင် တႃႇသိုပ်ႇပၼ်သၢႆၸႂ်ၵူၼ်းႁဝ်း လႄႈ ၸွႆႈတူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းပၼ် တွၼ်ႊၵၢၼ်တူဝ်ႁဝ်း 19-တွၼ်ႊၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ ယွၼ်ႉၼၼ် ၶၢဝ်းယၢမ်းလႂ် ထုၵ်ႇလီၵိၼ်ၼမ်ႉ ၶၢဝ်းယၢမ်းလႂ်သမ်ႉ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၵိၼ်ၼမ်ႉ ၼႆၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီလဵပ်ႈႁဵၼ်းႁူႉၵၼ်ယူႇ။

တွၼ်ႊတူဝ်ၵူၼ်းႁဝ်းၼိုင်ႈၵေႃႉၼႆႉ ယွၼ်ႉထၢတ်ႈၼမ်ႉသေ

1)ဢွၵ်းဢေႃႁဝ်းၼၼ်ႉ လႆႈဢဝ်ထၢတ်ႈၼမ်ႉသေ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈတင်ႈဝႆႉ ႁူဝ်ပၢၵ်ႇၸဵတ်းသိပ်းႁႃႈ (75%)၊ 2)ႁဵတ်းႁႂ်ႈလူမ်းမႆႈၼႂ်းတူဝ်ႁဝ်း ၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်၊ 3)ၼႂ်းလိူတ်ႈႁဝ်း 83% ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ထၢတ်ႈၼမ်ႉ၊ 4)ၼိူဝ်ႉၼင်ႁဝ်းၼၼ်ႉ လႆႈဢဝ်ထၢတ်ႈၼမ်ႉသေ ႁဵတ်းဝႆႉ 75%၊ 5)ၼႂ်းလုပ်ႇႁဝ်း ပႃးထၢတ်ႈၼမ်ႉဝႆႉ 22%၊ 6)ထၢတ်ႈၼမ်ႉ လႅၵ်ႈလၢႆႈပၼ်တၢင်းၵိၼ် ဢၼ်ၶဝ်ႈၵႂႃႇၼႂ်းတွင်ႉ/တူဝ်ၵူၼ်း ယဵၼ်းပဵၼ်ဢဵၼ်ႁႅင်း၊ 7)ၵွင်ႉ လႄႈ ၼမ်ႉဢၼ်လူၼ်ႉလိူဝ် ၼႂ်းတူဝ်ၵူၼ်းၼၼ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈယဵၼ်းပဵၼ် လိူတ်ႈ၊ ၶီႈ၊ ယဵဝ်ႈ၊ ႁိူဝ်ႇ လႄႈ ဢၢင်ႈဢၢၵ်ႇ(ၶီႈတိူဝ်ႇ)၊ 8)ၸွႆႈထႅမ်ႁဵတ်းပၼ် ႁႂ်ႈပဵၼ်ဢႃႇႁႃႇရ တႃႇတူဝ်ၶိင်း၊ 9)ၸွႆႈထႅမ်ပၼ် ၵၢၼ်ထူၺ်ႈၸႂ်၊ 10)ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵၢၼ်ပွတ်ႈထူ လုပ်ႇၵပ်းလုပ်ႇတေႃႇ ဢမ်ႇသဵၼ်ႈလွၵ်ႈ (သဵၼ်ႈ=ယွမ်း=သုတ်း)။

11)ႁဵတ်းႁႂ်ႈသျႄလ်း(Cell) ၼႂ်းတူဝ်ႁဝ်း ဢမ်ႇၶၢတ်ႇ ဢွၵ်ႇသီႇၵျိၼ်ႇ(Oxygen)၊12)ႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးလွင်ႈၵႅၼ်ႇၶႅင်ႁႅင်းၵိုမ်း 13)ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ႁူဝ်ၶႆႈႁၢႆ၊ 14)ႁဵတ်းႁႂ်ႈလွင်ႈဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇႁိူဝ်ႉမွႆႈႁၢႆသေ မီးလွင်ႈၸႂ်ၸိုၼ်ႈပၢင်ႇသႂ်လႅင်း၊ 15)ယွမ်းယွၼ်ႇပၼ် ၵၢၼ်ၸၢင်ႈပဵၼ်ၶႅၼ်ႇသႃႇ (Cancer)၊ 16)ၸုၼ်ႉၶၢမ်ႇလႆႈ လွင်ႈႁိူဝ်ႉမွႆႈသေ လဵၼ်ႈဢဵၼ်ႁႅင်းလႆႈၶၢဝ်းႁိုင်၊ 17)ႁဵတ်းႁႂ်ႈၽိဝ်ၼင်လီ မီးလွင်ႈဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇၼုမ်ႇလဝ်း၊ 18)ၸွႆႈႁႄႉၵင်ႈပၼ်လႆႈ လူမ်းပေႃႇမႃႈမူ၊ ဢႆဢွၵ်ႇလိူတ်ႈ၊ ထူၺ်ႈၸႂ်ၵပ်ႉ၊ တႂ်၊ ၶေႃးၸဵပ်း၊ တွင်ႉဢမ်ႇၵႂႃႇ၊ သႆႈၵူၼ်းမႅၼ်း (သလိူၵ်ႈၵူၼ်ႈမႅၼ်း) လႄႈ တၢင်းပဵၼ်တီႈၶူႈလင် ၸိူဝ်းၼႆႉဢမ်ႇၵႃး 19)ႁဵတ်းႁႂ်ႈသၢႆတႃႁဝ်း ၸႅင်ႈလႅင်းလီပႃး ယူႇယဝ်ႉ။

ယွၼ်ႉၼၼ်ႉ ၶၢဝ်းယၢမ်းဢၼ်ထုၵ်ႇလီၵိၼ်ပၼ်ၼမ်ႉ (ပဵၼ်ၼမ်ႉသႅၼ်ႈသႂ်၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၼမ်ႉၶႅင်/ၼမ်ႉၵၢမ်ႈ လႄႈ ၼမ်ႉဢုၼ်ႇ) ၼၼ်ႉပဵၼ်-

1)ၽွင်းလုၵ်ႉမႃးၵၢင်ၼႂ် ထုၵ်ႇလီၵိၼ်ပၼ်ၼမ်ႉ 2-ၵွၵ်း တႃႇႁႂ်ႈပဵၼ်ၵၢၼ်မႄးပူၵ်းတိုၼ်ႇပၼ် ၶူင်းၼႂ်း ၼႂ်းတူဝ်ႁဝ်း ဢၼ်လႆႈလိုဝ်ႈယဵၼ်ဝႆႉ တင်းၶိုၼ်းၼၼ်ႉ။ 

2)ၼႃႈပႆႇၵိၼ်ၶဝ်ႈ 30-မဵတ်ႉ(မိၼိတ်ႉ) ထုၵ်ႇလီၵိၼ်ပၼ်ၼမ်ႉ 1-ၵွၵ်း တႃႇပၼ်ႁႂ်ႈတၢင်းၵိၼ် ၸဵဝ်းလႅဝ်ယွႆႈ။

3)မိူဝ်ႈပႆႇဢၢပ်ႇၼမ်ႉၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီၵိၼ်ပၼ်ၼမ်ႉ 1-ၵွၵ်း တႃႇႁႂ်ႈၵၢၼ်တဵၼ်ႈလိူတ်ႈ တေၽဵင်ႇလႄႈ ၼင်ႇႁိုဝ်လိူတ်ႈတေယွမ်းတူၵ်း။

4)ၼႃႈပႆႇၶဝ်ႈၼွၼ်း ထုၵ်ႇလီၵိၼ်ပၼ်ၼမ်ႉ 1-ၵွၵ်း တႃႇႁႄႉၵင်ႈ တၢင်းပဵၼ်တၢႆၽၢၵ်ႇ လႄႈ တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ်

5)ၽွင်းၼွၼ်းတိုၼ်ႇ မႃးယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်းၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီၵိၼ်ပၼ်ၼမ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ်တေဢမ်ႇမီး တၢင်းပဵၼ်ပူၼ်ႉၶၼ် (ၼူၶိုၼ်ႈ)။

ၸွမ်းၼင်ႇသၢႆမၢႆ ၵၢၼ်ၶူၼ်ႉၶႂႃႉ ၽၢႆႇယူႇလီ မိူင်းဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ မီးၼၼ်ႉသေ ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ မီးၶိူဝ်းၵူၼ်း ၶႄႇ လႄႈ ၵျပၢၼ်ႇ သွင်မိူင်းၵူၺ်း ဢၼ်လႆႈၶၢမ်ႇတၢမ်ႇ တၢင်းပဵၼ်ႇၶႅၼ်ႇသႃႇသႆႈ ဢႄႇသုတ်းပိူၼ်ႈ၊ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၽွင်းၵိၼ်ၶဝ်ႈၼၼ်ႉ ၶဝ်မီးတၢင်းယၢမ်ႈ ၵိၼ်ၼမ်ႉဢုၼ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ၼမ်ႉၼဵင်ႈၶူမ်သေ ဢမ်ႇသူႈၵိၼ် ၼမ်ႉၶႅင် လႄႈ ၼမ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။

ၶၢဝ်းယၢမ်းဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၵိၼ်ၼမ်ႉ သေဢိတ်းသမ်ႉ ပဵၼ်ယၢမ်းလႂ်လႃႇ ပေႃးဝႃႈၼႆၸိုင်-

ပိူင်လူင်တႄႉ ၽွင်းၵိၼ်ၶဝ်ႈယူႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၵိၼ် ၼမ်ႉၶႅင်(ၼမ်ႉၵၢမ်ႈ) လႄႈ ၼမ်ႉ ယွၼ်ႉဝႃႈတေႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၶႆမၼ်း ဢၼ်မီးၼႂ်းၽၵ်းၼၼ်ႉ လႅၵ်ႈလၢႆႈၵႂႃႇပဵၼ် ၵွၼ်ႈၶႆ လူင်းထွင်ယူႇၸွမ်း ၼႂ်းထူင်ၶဝ်ႈ လႄႈ ၼႂ်းသႆႈႁဝ်းလႆႈ ဢမ်ႇၵႃး တေဢမ်ႇၸၢင်ႈ ႁဵတ်းၵၢၼ်ဢိတ်ႇပၼ် တၢင်းၵိၼ်ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈလႅဝ်ယွႆႈလႆႈသေ ၸၢင်ႈပဵၼ်မႃး ၶႅၼ်ႇသႃႇသႆႈ လႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ ၽွင်းတိုၵ်ႉၵိၼ်ၶဝ်ႈမႆႈ ၽၵ်းမႆႈယူႇၼၼ်ႉ သမ်ႉၵႂႃႇၵိၼ်ပၼ် ၼမ်ႉၶႅင် ၼမ်ႉၵတ်းၵတ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ပေႃးဝႃႈၼႆၸိုင် ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ထၢတ်ႈမႆႈ လႄႈ ထၢတ်ႈၵတ်း ၵိုင်ႉၵၢင်ႉၵႂႃႇတုမ်ႉသႂ်ႇၵၼ် ၵမ်းလဵဝ်သေ ၸၢင်ႈၵႂႃႇပဵၼ် ၵၢၼ်ၵိတ်ႇၶႂၢင်တေႃႇ လွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ထူင်ၶဝ်ႈၵႂင်လႆႈ၊ ယွၼ်ႉၽွၼ်းႁၢႆႉ ထၢတ်ႈၵတ်းထၢတ်ႈမႆႈ သေလႄႈ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ ထူင်ၶဝ်ႈ မီးမႃးထၢတ်ႈ-Acid သေ ၸၢင်ႈပဵၼ်ၵႂႃႇ လွင်ႈတွင်ႉၸဵပ်းတွင်ႈၶိုၼ်ႈလႆႈ ယူႇယဝ်ႉ။

ယွၼ်ႉၼၼ် ၽူႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉ ၽၢႆႇယူႇလီ မိူင်းဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ ၶဝ်ပၼ်ၾၢင်ႉဝႃႈ ၽွင်းတိုၵ်ႉၵိၼ်ၶဝ်ႈမႆႈ ၽၵ်းမႆႈယူႇၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈလႆႈဝႄႈ ၵၢၼ်ၵိၼ် ၼမ်ႉၶႅင် လႄႈ ၼမ်ႉ သေယဝ်ႉ ထုၵ်ႇလီမႄးလႅၵ်ႈလၢႆႈၵိၼ်ပၼ် ၼမ်ႉဢုၼ်ႇ လႄႈ ၼမ်ႉၼဵင်ႈ တၢင်တႅၼ်းဢဝ်၊ ဝၢႆးၵိၼ်ၶဝ်ႈယဝ်ႉ ႁိုင် 30-မဵတ်ႉပၢႆၸိူဝ်းၼႆႉ ၸင်ႇတေၵိၼ်ပၼ် ၼမ်ႉၸိုင် လီတီႈသုတ်းယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

ၼင်ႇႁိုဝ်တေ ၸွႆႈၵႅတ်ႇၶႄလႆႈ သၢႆၸႂ်ၵူၼ်းၼိုင်ႈၵေႃႉၼၼ်ႉ ၸွႆႈပိုၼ်ႈၽႄႈပၼ် ၵူၼ်းတင်းၼမ်သေ ႁပ်ႉဢဝ်ၵူႉသူဝ်ႇလႆႈယူႇၶႃႈဢေႃႈ 😊

ၸၢႆးတႆးမၢဝ်း (ဢိင်တႅမ်ႈတီႈၶၢဝ်ႇပၢႆးယူႇလီ Daily Health Tips)